Phát triển cây quế và “bài toán” quy hoạch

Quế được coi là cây trồng chủ lực của nhiều địa phương, giúp người dân xóa đói, giảm nghèo. Tuy nhiên, để cây quế phát triển bền vững, hiệu quả cần phải có quy hoạch.

Khẳng định giá trị kinh tế

Đã gần 5 năm, tôi mới có dịp trở lại xã Nậm Đét (Bắc Hà, Lào Cai). Con đường cấp phối ngày nào nay đã được đổ bê tông, dọc hai bên đường là những ngôi nhà xây khang trang, kiên cố. Đang mùa thu hoạch quế, nhưng ông Triệu A Cấu, thôn Tống Hạ, xã Nậm Đét vẫn rất thong dong. Với hơn 1 ha quế đến kỳ thu hoạch, ông Cấu dự tính sẽ thu được cả trăm triệu đồng. Dù không phải là người trồng quế sớm nhất ở Nậm Đét, nhưng đến nay, gia đình ông cũng có gần chục ha quế. “Trồng quế đơn giản, không tốn nhiều công chăm sóc, nhưng mang lại giá trị kinh tế cao. Thu hoạch gỗ quế tưởng chừng vất vả, nhưng lại khá nhàn, chỉ việc đếm cây, tính tiền, người mua tự vào vườn chặt hạ” - ông Cấu cho biết.

Người dân Bảo Yên chăm sóc quế.

Hiện, trên địa bàn xã Nậm Đét có khoảng 1.350 ha quế, trong đó trên 50% diện tích đã đến kỳ thu hoạch. Riêng từ đầu năm 2016 đến nay, người dân xã Nậm Đét đã trồng thêm được 133 ha quế. Không chỉ Nậm Đét, giờ đây cây quế đã được trồng rộng khắp ra nhiều địa phương khác trên địa bàn huyện Bắc Hà như: Cốc Lầu, Nậm Lúc, Nậm Mòn, Bản Cái… với tổng diện tích lên đến vài nghìn ha. Được biết, thời điểm này, giá thu mua quế khá cao và ổn định. Giá vỏ quế khô gần 40.000 đồng/kg; lá quế 1.500 đồng/kg; gỗ quế khoảng trên 1 triệu đồng/m3.

Cách đây khoảng 5 năm, diện tích trồng quế ở Bảo Yên chưa nhiều, nhưng đến nay, cây quế đã có mặt ở hầu hết các xã trên địa bàn huyện. Chỉ tính riêng năm 2016, toàn huyện Bảo Yên đã trồng thêm được 1.256 ha quế, nâng tổng số diện tích quế trên địa bàn huyện là 6.121 ha. Theo đánh giá của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bảo Yên thì việc mở rộng diện tích trồng quế là phù hợp, giúp phát triển kinh tế, đẩy mạnh công tác quản lý, bảo vệ rừng và phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Cần quy hoạch chi tiết để tránh rủi ro

Mặc dù đã khẳng định được giá trị, nhưng không ai có thể chắc chắn rằng, trong tương lai, cây quế không gặp những rủi ro nhất định. Theo Đề án quy hoạch phát triển cây quế đến năm 2025, toàn tỉnh sẽ có khoảng 25.000 ha quế. Tuy nhiên, với tốc độ phát triển cây quế như hiện nay, nhiều khả năng trong vài năm tới sẽ “vỡ” quy hoạch. Những hệ lụy có thể xảy ra với người dân khó có thể đoán trước.

Vừa qua, một số diện tích quế ở xã Nậm Tha (Văn Bàn) bị nhiễm bệnh bất thường, khiến người dân hoang mang, trong đó, thôn Khe Tào có diện tích quế bị nhiễm bệnh nhiều nhất xã, với 10/50 ha. Anh Triệu Kim Ngân, chủ hộ có diện tích quế chết nhiều nhất thôn Khe Tào xót xa: “Ngay từ khi cây quế bén duyên với đất Nậm Tha, gia đình tôi đã thấy được lợi ích mà cây trồng này mang lại, nên quyết tâm chuyển đổi toàn bộ diện tích trồng sắn sang trồng quế. Hiện, gia đình tôi có gần 8 ha quế, trong đó phần lớn là quế từ 8 năm tuổi trở lên chuẩn bị cho thu hoạch. Tuy nhiên, từ đầu năm đến nay, bệnh lan nhanh đã làm chết gần 3 ha quế”. Được biết, để trồng 1 ha quế, người dân phải đầu tư hơn 20 triệu đồng. Giờ quế chết hàng loạt, nỗi lo “trắng tay” lại bủa vây nhiều gia đình nơi đây.

Những năm qua, cây quế đã mang lại thu nhập cao, ổn định cho người dân. Tuy nhiên, việc phát triển ồ ạt diện tích quế đặt ra nhiều vấn đề, nhất là những rủi ro có thể gặp phải đối với các hộ tham gia trồng, như khả năng giá quế giảm nếu cung vượt quá cầu; cây quế mắc bệnh chết hàng loạt... Khi đó, người dân sẽ không mặn mà với cây quế, “bỏ thì thương, vương thì tội”, dẫn tới thiệt hại lớn về kinh tế.

Ông Vũ Hồng Điệp, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho biết: Cây quế mang lại giá trị kinh tế lớn hơn nhiều so với những cây trồng khác, nên liên tục được mở rộng diện tích. Thị trường xuất khẩu tinh dầu quế ổn định và ngày càng được mở rộng. Ước tính, từ năm 2013 đến nay, mỗi năm toàn tỉnh có thêm khoảng 3.000 ha quế. Tuy nhiên, người dân cũng cần đề phòng với những rủi ro có thể gặp phải như quế mất giá, sâu bệnh. Bên cạnh đó, người trồng quế cần lựa chọn giống tốt, đảm bảo năng suất và chất lượng tinh dầu; không nên khai thác sớm và quá nhiều lá quế, để cây quang hợp tốt, phát triển bình thường và cho chất lượng, sản lượng ở mức cao nhất.

Cây quế đang trong thời kỳ “hoàng kim”, nhưng không ai có thể chắc chắn rằng, sẽ không có bất kỳ rủi ro nào có thể xảy ra trong tương lai, đặc biệt là trong trường hợp vỡ quy hoạch trồng quế. Thiết nghĩ, chính quyền địa phương và các đơn vị liên quan nên tuyên truyền để người dân cân đối các cây trồng phù hợp để đảm bảo sự phát triển bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế cao và tránh những hệ lụy đáng tiếc có thể xảy ra.

TẤT ÐẠT

Các tin mới:

Nhấn vào đây để xem các tin trước