Liên kết hình thành các chuỗi giá trị dừa

Dừa phục vụ cho công nghiệp chế biến. Ảnh: C.Trúc

Bến Tre bước đầu đã hình thành được 2 chuỗi giá trị dừa đối với dừa trái uống nước và dừa nguyên liệu phục vụ cho công nghiệp chế biến. Nông dân và doanh nghiệp (DN) trong chuỗi liên kết đồng thời theo hai hình thức liên kết ngang và liên kết dọc. Trong đó, các DN trên địa bàn tỉnh đã thể hiện vai trò chính yếu trong việc hình thành và phát triển chuỗi.

Quy hoạch vùng nguyên liệu

Công ty TNHH Xuất nhập khẩu trái cây Mekong - MFF, xã Hữu Định, huyện Châu Thành xuất khẩu dừa trái uống nước sang nhiều nước trên thế giới, trong đó có Mỹ, Úc, Nhật Bản… Bước đầu, để đảm bảo có nguồn hàng đạt tiêu chuẩn đồng đều về chất lượng nước, cân nặng và hình thức của trái dừa, công ty đã gắn với Trung tâm Khuyến nông tỉnh và chính quyền địa phương quy hoạch vùng dừa nguyên liệu cho DN. Hiện công ty đang liên kết với khoảng 80 hộ dân, tổng diện tích trên 70ha dừa uống nước (dừa xiêm) tại các xã: Hữu Định (Châu Thành), Phong Mỹ và Phong Nẫm (Giồng Trôm).

Theo ông Bùi Dương Thuật - Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu trái cây Mekong - MFF, việc quy hoạch, cải tạo các vườn dừa của DN bước đầu gặp nhiều khó khăn. Cái khó nhất là diện tích trồng dừa nhỏ lẻ, manh mún và có nhiều giống trồng trong một vườn; chất lượng trái không đồng đều. Qua khảo sát, chỉ có khoảng 10 vườn trong số 100 vườn là được nông dân quan tâm chăm sóc tốt; số vườn còn lại do nông dân không biết cách chăm sóc hoặc chưa được quan tâm đúng mức. Vì thế, thông thường chỉ có 60 - 70% trong tổng lượng trái thu mua mỗi ngày đạt tiêu chuẩn để đưa về nhà máy sơ chế xuất khẩu. Phần còn lại, DN tiêu thụ nội địa. Tâm huyết của DN về lâu dài là cải tạo các vườn dừa trong vùng quy hoạch đạt tiêu chuẩn chất lượng trái để xuất khẩu và từng bước nâng cao năng suất, giúp nông dân trồng dừa có thu nhập ổn định. Nếu năm 2016, DN chỉ thu mua được 200 ngàn trái/tháng thì năm 2017, bình quân đạt từ 450 - 500 ngàn trái/tháng. Kế hoạch năm 2018 sẽ tăng lượng thu mua lên 700 - 800 ngàn trái/tháng. Giá dừa uống nước tại vườn thời điểm này là 55 - 60 ngàn đồng/chục, tăng 20 ngàn đồng so với cùng thời điểm năm trước.

Ông Bùi Dương Thuật cho biết, tới đây, công ty sẽ mở rộng quy mô, tăng diện tích vườn dừa uống nước cũng như hướng đến xây dựng thương hiệu cho dừa uống nước của tỉnh trên thị trường thế giới. Tiềm năng xuất khẩu trên thế giới hiện nay rất lớn. Chỉ tính riêng thị trường Mỹ nhập khẩu dừa trái uống nước 10 ngàn container/năm; trong đó, công ty chỉ đạt 50 container (20 ngàn trái/container).

Mở rộng kết nối các tỉnh

Đối với các DN chế biến dừa công nghiệp xuất khẩu cũng đang thực hiện liên kết sâu với nông dân thông qua tổ hợp tác, tổ liên kết hoặc liên kết trực tiếp với hộ dân, ông Nguyễn Bảo Trí - Phó giám đốc Công ty TNHH Chế biến dừa Lương Quới (Khu công nghiệp An Hiệp) cho biết, hiện công ty đang liên kết với các tổ hợp tác trồng dừa và đặt cơ sở sơ chế tại hai huyện Mỏ Cày Nam và Giồng Trôm. Công ty hợp đồng cam kết thu mua 100% dừa cho các tổ với giá thị trường. Năm 2017, sản lượng dừa thu hoạch sụt giảm do ảnh hưởng hạn mặn của năm trước, sản lượng nguồn nguyên liệu đáp ứng cho hoạt động chế biến chưa đến 30% so với tổng công suất.

Thực tế những năm qua, để đảm bảo đủ nguyên liệu cho sản xuất, các DN đã thu mua từ các tỉnh trong nước thông qua thương lái. Hiện nay, khi sản lượng dừa khô thu hoạch toàn tỉnh chưa đủ cho hoạt động của các nhà máy trong tỉnh theo tổng công suất (nhu cầu 1,2 tỷ trái/năm) thì hầu hết các DN có nhu cầu nhập khẩu dừa nguyên liệu.

Trước tình hình còn nhiều khó khăn trong bước đầu liên kết, cùng với điều kiện hạn chế khách quan, các ngành hữu quan đã thể hiện vai trò “nhạc trưởng”, tạo các mối liên kết ngang, liên kết dọc để dần hình thành thói quen trong nông dân là phải hợp tác trong sản xuất và sản xuất gắn với thị trường.

Ông Huỳnh Quang Đức - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho biết, thực hiện các chuỗi giá trị dừa, từ đầu năm đến nay, đơn vị đã phối hợp với DN, các địa phương hình thành các tổ chức liên kết sản xuất theo chuỗi. Đối với chuỗi dừa công nghiệp, đã củng cố và thành lập mới 26 tổ hợp tác, tổ liên kết, 2 hợp tác xã, với tổng diện tích gần 900ha. Đối với dừa uống nước, củng cố và thành lập 6 tổ hợp tác, với quy mô 71,48ha. Tính từ lúc triển khai liên kết thu mua đến nay, Công ty TNHH Chế biến dừa Lương Quới và Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Bến Tre (Betrimex) đã liên kết tiêu thụ 2,5 triệu trái.

Để đạt kết quả bước đầu đáng khích lệ trong liên kết các chuỗi giá trị dừa, ông Huỳnh Quang Đức cho hay, Trung tâm Khuyến nông tỉnh phối hợp với các DN thống nhất chương trình hoạt động, kế hoạch cụ thể. Trong đó chú trọng việc xác định tiêu chuẩn sản phẩm hàng hóa, quy mô vùng nguyên liệu, giải pháp cụ thể để tiêu thụ sản phẩm. Từ đó định hình sản phẩm hàng hóa cần sản xuất theo nhu cầu thị trường. Đồng thời, phối hợp với các địa phương trong việc định hướng tổ chức sản xuất theo hướng liên kết chuỗi, tạo ra sản phẩm hàng hóa phù hợp với nhu cầu của DN và thị trường. Xây dựng các mối quan hệ sản xuất cụ thể phù hợp với địa phương và đặc điểm của DN. Đặc biệt, phân công cán bộ theo dõi hỗ trợ thường xuyên cho các địa phương và DN. Kịp thời tham gia xử lý các mối quan hệ, các vấn đề phát sinh trong quá trình liên kết sản xuất.

Việc liên kết sâu với nông dân không chỉ giúp DN có nguồn hàng đạt tiêu chuẩn chất lượng và ổn định cho xuất khẩu mà còn giảm giá thành trên mỗi trái dừa, nâng cao tính cạnh tranh trên thị trường thế giới.

Cẩm Trúc

Các tin mới:

Nhấn vào đây để xem các tin trước